Ăn uống gì khi bị hạ canxi: Xem ngay tư vấn từ chuyên gia

Hạ canxi máu là gì? Dấu hiệu hạ canxi máu

* Bài viết được tham khảo theo Thạc sĩ, Bác sĩ Vũ Thành Đô tốt nghiệp Thạc sỹ chuyên ngành Nội chung (Tim – Thận – Khớp – Nội tiết) tại Học viện Quân y. Hiện đang là Trưởng khoa Cấp cứu, bệnh viện Quân y 13, Quân khu 5 và thành viên trong Hội đồng tham vấn y khoa trang Tin Y tế YouMed.

Hạ canxi máu là gì?

Hạ canxi máu là khi nồng độ canxi trong máu giảm xuống dưới mức bình thường. Nồng độ canxi trong máu (huyết thanh) có vai trò quan trọng trong các quá trình sinh lý của cơ thể như hỗ trợ cơ bắp hoạt động, yếu tố quan trọng giúp đông máu, duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh và giữ chắc xương.

Lượng canxi trong cơ thể được duy trì ổn định dựa trên 3 yếu tố chính đó là lượng canxi từ thực phẩm, nước uống; quá trình hấp thu canxi từ ruột vào máu và lượng canxi loại bỏ qua thận. Nhu cầu canxi của cơ thể 1000mg hàng ngày, trong đó có khoảng 200mg canxi được đào thải từ đường mật và các dịch tiêu hóa.

Gần 99% lượng canxi trong cơ thể tập trung trong xương, và chỉ có 1% canxi trong xương tự do trao đổi với dịch tế bào, giúp điều chỉnh nồng độ canxi trong máu ở mức ổn định. Nồng độ canxi trong máu thường dao động từ 8,8 đến 10,4 mg/dl. Tình trạng hạ canxi máu xảy ra khi nồng độ canxi huyết thanh xuống dưới 8,8 hoặc khi nồng độ canxi ion hóa giảm xuống dưới 4,7 mg/dl.

Hạ canxi máu gây mệt mỏi, uể oải hoặc co giật, thậm chí rối loạn nhịp tim

Dấu hiệu hạ canxi máu

Hạ canxi máu ở giai đoạn sớm có thể không có bất kì triệu chứng nào, tuy nhiên các triệu chứng này có thể biểu hiện từ nhẹ đến nặng theo quá trình bệnh như sau:

• Mệt mỏi, uể oải là một trong những dấu hiệu hạ canxi máu sớm nhất. Canxi đóng vai trò quan trọng trong hệ thần kinh và hoạt động cơ bắp, nên thiếu hụt sẽ gây ra tình trạng mệt mỏi, khó tập trung.
• Co cơ bắp, đau cơ: Hạ canxi máu có thể gây ra các cơ tetani mãn tính, dẫn đến co cơ bắp không kiểm soát, đau cơ. Cơn đau này thường xảy ra ở các cơ lớn như chân, tay và lưng.
• Rối loạn nhịp tim: Canxi cũng có tác động đến hoạt động của tim, hạ canxi máu có thể gây rối loạn nhịp tim như tim đập nhanh, chậm không đều. Trường hợp nặng, hạ canxi có thể dẫn đến ngừng tim.
• Hoa mắt, chóng mặt: Tình trạng này có thể xảy ra khi đứng dậy đột ngột và khi di chuyển đầu.
• Tê bì chân tay là triệu chứng thường gặp khi bị hạ canxi máu, thường xảy ra ở các ngón tay, ngón chân và môi.
• Co giật thường xảy ra ở người cao tuổi và trẻ em.

Khi bị hạ canxi máu người bệnh thường cảm thấy hoảng sợ, thở nhanh khiến tình trạng nặng hơn. Khi đó các cơ trơn có thể bị co thắt gây triệu chứng đau bụng, nôn mửa, nguy hiểm hơn gây co thắt thanh môn khiến bệnh nhân suy hô hấp, loạn nhịp tim, nếu lượng canxi máu xuống quá thấp.

Bị hạ canxi nên làm gì? Nếu bạn hoặc người thân gặp bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng của hạ canxi máu nêu trên, nên khám bác sĩ ngay lập tức. Hạ canxi máu có thể diễn biến từ nhẹ đến nặng, nhưng có thể điều trị bằng thuốc và chế độ dinh dưỡng mỗi ngày.

Nguyên nhân gây hạ canxi máu

Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng hạ canxi máu như:

• Người có chế độ dinh dưỡng thiếu hụt canxi, suy dinh dưỡng, thiếu vitamin D, ăn kiêng, người nghiện rượu bia, thuốc lá...
• Phụ nữ mang thai và nuôi con bằng sữa mẹ, trẻ em đang giai đoạn phát triển chiều cao có nhu cần canxi tăng cao. Nếu nguồn dinh dưỡng hàng ngày không đáp ứng đủ lượng cơ thể cần sẽ dễ dẫn đến tình trạng hạ canxi máu.
• Người mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến sự hấp thu, chuyển hóa canxi như người mắc bệnh tiểu đường, suy tuyến cận giáp trạng, bệnh Crohn...
• Người thường xuyên sử dụng các loại thuốc kháng acid, thuốc lợi tiểu và thuốc chống co giật.
• Một số nguyên nhận khác như thiếu hụt Magie, viêm tụy cấp, Albumin máu, tăng phospho máu, sử dụng thuốc gây hạ canxi huyết như thuốc chống động kinh (phenobarbital, phenytoin), rifampicin, truyền máu nhiều, thuốc cản quang và sử dụng liều cao calcitonin.

Trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi dễ bị hạ canxi máu

Bị hạ canxi nên uống gì?

Có nhiều nguyên nhân gây hạ canxi máu, trong đó chế độ dinh dưỡng là nguyên nhân quan trọng nhất. Vì vậy, để ngăn ngừa tình trạng này cần bắt đầu bằng việc cải thiện chế độ dinh dưỡng.

Người bệnh hạ canxi máu nên ăn gì? Người bị hạ canxi máu nên bổ sung thực phẩm giàu Canxi, Magie, vitamin D, vitamin B12 để cải thiện nồng độ canxi trong máu. Ngoài ra, bạn còn có thể bổ sung các viên uống Vitamin tổng hợp cung cấp các khoáng chất thiết hụt từ bữa ăn hàng ngày.

1. Thực phẩm giàu Canxi

Bổ sung các thực phẩm giàu canxi trong bữa ăn mỗi ngày là cách để phòng ngừa hạ canxi máu. Một số thực phẩm giàu canxi phải kể đến như:

• Sữa và các chế phẩm từ sữa như phô mai, sữa chua, kem.
• Các loại rau xanh: rau cải, bông cải xanh, rau ngót, cải xoăn, bắp cải, bí đỏ...
• Hải sản: cá hồi, cá trích, cá mòi, cá ngừ, sò điệp, cua...
• Các loại đậu, hạt: đậu phụ, đậu đen, đậu Hà Lan, hạt chia, hạt lanh, hạnh nhân...
• Trái cây giàu vitamin như bơ, đào, kiwi, mận, tắc, chà là...

Ngoài các nguồn canxi từ phẩm, bạn có thể bổ sung đầy đủ lượng canxi cơ thể cần qua các sản phẩm thực phẩm chức năng, viên uống bổ sung canxi, siro...

Bị hạ canxi nên uống thuốc gì? Japana gợi ý một số sản phẩm viên uống bổ sung canxi được tin dùng nhất Japana:

2. Thực phẩm giàu Magie

Theo Viên y tế Quốc gia Hoa Kỳ (National Institutes of Health) khuyến nghị, lượng Magie cần bổ sung mỗi ngày ở người trưởng thành từ 310-420mg/ngày. Bởi việc thiếu hụt Magie dẫn đến lượng Magie trong huyết tương thấp có thể gây hạ canxi máu. Vì vậy, người bệnh hạ canxi máu khi khắc phục được tình trạng thiếu Magie đều có tiên lượng tốt.

Một số thực phẩm bổ sung Magie thường gặp như:

• Các loại hạt
• Các loại rau lá xanh đậm
• Các loại cá
• Socola đen, sữa chua
• Trái cây sấy khô, chuối, bơ
• Ngũ cốc nguyên hạt

3. Thực phẩm giàu vitamin D

Sự thiếu hụt Vitamin D3 dẫn đến việc cơ thể khó hấp thu và chuyển hóa canxi, từ đó làm tăng nguy cơ gây loãng xương, thiếu hụt canxi.

Vitamin D có thể được bổ sung bằng các thực phẩm như cá hồi, cá thu, cá ngừ, nước cam, lòng đỏ trứng, nấm, sữa đậu nành, ngũ cốc, gan bò... Hoặc đơn giản hơn bằng cách thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Bên cạnh các thực phẩm nêu trên, bạn cần duy trì một chế độ dinh dưỡng cân bằng, bổ sung đầy đủ các vitamin, khoáng chất thiết yếu. Điều này giúp hỗ trợ hấp thụ canxi một cách tốt nhất, góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể và phòng ngừa các triệu chứng của hạ canxi máu.

Bổ sung Vitamin D giúp hấp thu canxi một cách tốt hơn

Người hạ canxi máu không nên ăn gì?

Bên cạnh các thực phẩm giàu dinh dưỡng, bạn cần tránh các thực phẩm ngăn cản hấp thụ canxi.

Người hạ canxi máu không nên ăn các thực phẩm dưới đây:

• Thực phẩm có tính acid làm giảm lượng khoáng chất kiềm (canxi): thực phẩm đóng hộp, sữa, pho mát.
• Thực phẩm chứa nhiều Caffeine có thể gây mất nước do tăng tiểu tiện, tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến hạ canxi máu. Nguồn thực phẩm chứa caffeine cần hạn chế gồm cà phê, nước ngọt, trà, socola...
• Hạn chế thực phẩm giàu natri như muối ăn, thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp... để tránh mất cân bằng điện giải, gây hạ canxi máu.

Bệnh hạ canxi máu có thể chuyển biến từ nhẹ đến nặng, tuy nhiên có các cách phòng tránh rất đơn giản và dễ dàng áp dụng. Qua bài viết trên chúng ta đã tìm hiểu về hạ canxi máu là gì và hạ canxi cần uống gì, không nên ăn uống gì. Mong rằng sẽ mang đến nhiều thông tin bổ ích dành cho bạn, góp phần nâng cao sức khỏe, phòng ngừa hạ canxi máu từ sớm.

* Lưu ý: Những thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế bất kỳ chẩn đoán hay điều trị y khoa.